Cmentarz ewangelicki

Najstarszy wiejski cmentarz nieprzykościelny w granicach miasta Torunia 

 Lokalizacja: ul. Rudacka 17

Cmentarz stanowi najstarszą pamiątkę kultury materialnej olędrów, którzy osiedlili się w Rudaku w 1603 roku. Chociaż najstarsze źródła pisane dowodzące jego istnienia pochodzą z 1800 roku, to z pewnością powstał dużo wcześniej, prawdopodobnie nawet już w XVII wieku. Służył niemal wyłącznie mieszkańcom Rudaka, aczkolwiek co najmniej do 1820 roku chowano na nim także ewangelików z Majdanów, Dybowa i Podgórza. Był to cmentarz komunalny, a nie parafialny. W 1899 roku ustanowiono dla niego ordynacje cmentarną i pochówkową, według której mogli z niego korzystać wszyscy chrześcijanie, nie tylko ewangelicy, ale metrykalia wskazują, że chowano tu wyłącznie ewangelików i staroluteran. W 1914 roku cmentarz został powiększony. Był użytkowany przez miejscową społeczność ewangelicką do 1945 roku. Lata powojenne były czasem niszczenia nagrobków przez rozrastającą się roślinność i wandali. W latach 2013-2014 przeprowadzono na cmentarzu prace porządkowe.

Na powierzchni 0,22 ha zachowało się tu aż 156 nagrobków. Najstarszy z nich to stela z 1872 roku. Pochowani są w tym miejscu m.in. członkowie rodziny Wiebusch (właściciele rudackiej cegielni) oraz przodkowie znanego toruńskiego pastora, Reinholda Heuera. Dużym walorem cmentarza jest starodrzew dębowy z majestatycznym pomnikiem przyrody - dębem o średnicy 591 cm i wysokości 23 m.

Autor tekstu i fot.: Michał Wiśniewski