Most im. Marszałka Józefa Piłsudskiego

Toruński most drogowy, którego historia rozpoczęła się pod Kwidzynem

Lokalizacja: Plac Armii Krajowej; 52.9999886N 18.6045473E, 52°59'59.959''N 18°36'16.3703''E

Po zniszczeniu przez pożar w 1877 roku drewnianego mostu przez Wisłę, do komunikacji z jej lewym brzegiem wykorzystywano stojący nieco na uboczu most kolejowo-drogowy i parowy prom pasażerski o niezbyt wielkiej przepustowości. Wzrost liczby mieszkańców, a także zabiegi władz kolejowych o likwidację jezdni i położenie na istniejącej przeprawie drugiego toru sprawiły, że zaistniała konieczność budowy nowego mostu, przeznaczonego wyłącznie dla ruchu kołowego i pieszego. Według opracowanego w 1918 roku projektu miał on stanąć przy wylocie ul. Żeglarskiej, ale zmiany polityczne spowodowały zaniechanie tej inwestycji.

Dopiero w 1927 roku władze polskie podjęły decyzję o przeniesieniu do Torunia przeprawy mostowej wzniesionej w latach 1907–1910 w Opaleniu pod Kwidzynem, która po 1920 roku znalazła się w granicach Rzeczpospolitej. Całą konstrukcję rozmontowano i przetransportowano do Torunia, gdzie została ponownie złożona (część elementów wykorzystano również do budowy mostu nad Wartą w Koninie). Nowy most zbudowano po zachodniej stronie miasta, tak aby jego wylot na lewym brzegu Wisły trafiał dokładnie w XIX-wieczny wiadukt pod torami prowadzącymi do dworca Toruń Główny. Umożliwiło to skomunikowanie przeprawy z Podgórzem, Stawkami i Rudakiem, bez konieczności ingerencji w istniejącą infrastrukturę kolejową. Budowa miała się zakończyć w roku 1931, jednak problemy z finansowaniem inwestycji spowodowały, że prace się przeciągnęły. Oficjalne otwarcie mostu, któremu nadano imię marszałka Józefa Piłsudskiego, odbyło się 11 listopada 1934 roku, jednak większość prac ukończono dużo wcześniej - już od grudnia 1932 roku kursowały po nim tramwaje dojeżdżające na Dworzec Główny. Oddanie mostu do użytku miało kardynalne znaczenie dla zrealizowanego w 1938 roku administracyjnego przyłączenia do Torunia odrębnego dotąd Podgórza, powiększonego wcześniej o inne obszary lewobrzeża.

W pierwszych dniach września 1939 roku most stał się celem skutecznie odpieranych nalotów niemieckich sił powietrznych. Po wycofaniu się oddziałów Armii Pomorze polscy saperzy wysadzili go w powietrze, aby utrudnić działania wojsk wroga. Podczas II wojny światowej trzy uszkodzone przęsła usunięto i zastąpiono prowizorycznym mostem drewnianym. Wycofujący się Niemcy ponownie wysadzili most w styczniu 1945 roku, niszcząc przęsło na prawym brzegu Wisły. Odbudowę przeprawy w pierwotnej formie zakończono dopiero cztery lata po zakończeniu wojny.

Toruński most drogowy składa się z ośmiu przęseł o łącznej długości 989 m. Podczas ostatniego remontu został wyposażony w specjalne pomosty umożliwiające wygodną obserwację panoramy starówki oraz zejście na Kępę Bazarową, ułatwiające komunikację z tym niezwykle cennym przyrodniczo obszarem lewobrzeża.

Autor tekstu: Adam Kowalkowski. Autor fot. Michał Wiśniewski